Ka Moʻolelo o Lāʻieikawai
... A hala hope o Humuʻula iā lākou, hiki lākou ma waho pono o Kealakaha, ʻike maila lākou nei i kēia wahine e noho ana i ka pali kahakai, e hiamoe ana naʻe ke Aliʻi ia manawa.
Iā lākou i ʻike aku ai i kēlā wahine, hoʻōho ana lākou i luna o nā waʻa, "ʻĒ! ka wahine maikaʻi hoʻi!" A no kēia, hikilele aʻela ka hiamoe o ʻAiwohikupua, nīnau aʻela i kā lākou mea e walaʻau nei, nānā akula, "He wahine maikaʻi aia ke noho maila i ka pali." ʻĀlawa aʻela ke Aliʻi, a ʻike akula he mea ʻē ʻo ka wahine maikaʻi. A no kēia mea, kauoha aʻela ke Aliʻi i nā hoewaʻa e hoe pololei aku ma kahi a ka wahine e noho mai ana, a holo akula a kokoke, hālāwai mua ihola lākou me ke kanaka e paeaea ana, nīnau akula, "ʻO wai kēlā wahine e noho maila i luna o ka pali ma luna pono ou?" Haʻi ʻia maila ʻo Poliʻahu." ... Iā lāua e hālāwai malihini ana, ʻī aku ʻo ʻAiwohikupua, "E Poliʻahu ē! E ka wahine maikaʻi o ka pali, pōmaikaʻi wale wau iā ʻoe ma ko kāua halawai ʻana iho nei, a no laila, e ke Aliʻi Wahine o ka pali nei, ke makemake nei wau e lawe ʻoe iaʻu i kāne hoʻāo nāu ... a pehea ia?" ʻĪ maila ka wahine, "ʻAʻole wau he wahine no kēia pali, no uka lilo mai wau, mai ka piko mai o kēlā mauna, e ʻaʻahu mau ana i nā kapa keʻokeʻo e like me keia kapa aʻu e ʻaʻahu aku nei ..." ʻŌlelo akula ʻo ʻAiwohikupua, "ʻAkahi nō wau a maopopo no Maunakea mai ʻoe ..." |
... Ma kēia hoʻi ʻana o ʻAiwohikupua i Kauaʻi, mai ke kiʻi hope ʻana iā Lāʻieikawai, a laila hoʻopau loa ʻo ʻAiwohikupua i kona manaʻo ʻana no Lāʻieikawai. Ia manawa ka hoʻokō ʻana a ʻAiwohikupua e hoʻokō i ka ʻōlelo kauoha a Poliʻahu.
I kela wa, pāpāiʻawa aʻela ʻo ʻAiwohikupua me kona mau kaukaualiʻi, a me nā haiāwāhine ona e hoʻopau i kāna ʻōlelo hoʻohiki i mua o Lanipipili kona Akua. A loaʻa kona hoʻomaikaʻi ʻia i mua o kona Akua, me ke kala ʻia o kona hala hoʻohiki, "ʻAʻole e lawe i kekahi o nā wāhine o kēia mau mokupuni i wahine hoʻāo," .... A pau nā lā o ka pāpāiʻawa ma Kauaʻi, hoʻouna akula ia i kona mau ʻalele, iā Ulili lāua me ʻAkikeʻehiʻale, e holo aku e haʻi i ka ʻōlelo kauoha a ke Aliʻi i mua o Poliʻahu. ... Nīnau maila ke Aliʻi. "Ua hālāwai ʻolua me Poliʻahu?" "ʻAe," wahi a nā ʻelele, "haʻi aku nei māua e like me ke kauoha, ke hoʻomākaukau lā paha kēlā, ʻī mai nei naʻe o ua Poliʻahu iā māua, ke hoʻomanaʻo lā nō naʻe paha ia i ke kōnane ʻana a māua." "ʻAe paha," wahi a nā ʻelele. A lohe ke Aliʻi i kēia ʻōlelo hope a nā ʻelele manaʻo aʻela ʻo ʻAiwohikupua i kēia mau ʻōlelo, ʻaʻole ia i hiki i o Poliʻahu lā, a laila, hoʻomaopopo akula ʻo ʻAiwohikupua, "Pehea kā ʻolua lele ʻana aku nei?" Haʻi aku lāua, "Lele aku nei māua a loaʻa nō mokuʻāina, lele hou aku nō a he wahi mokuʻāina lōʻihi, mai laila aku māua a he mokuʻāina mai e like me ka moku i loaʻa mua iā māua, ʻelua naʻe mau moku liʻilʻii iho e like me kahi moku lōʻihi, a he wahi mokuʻāina ʻuʻuku loa iho, lele akula māua ma ka ʻaoʻao hikina o ua moku lā, a hiki māua he hale ma lalo o nā puʻu, a he malu e uhi ana, i laila ʻo Poliahu i loaʻa ai iā māua, ʻo ia lā." ʻĪ maila ʻo ʻAiwohikupua. "ʻAʻole i loaʻa iā ʻolua ʻo Poliʻahu, ʻo Hinaikamalama akula ia." .... |
... A hiki ʻo Koae i o Poliʻahu lā, hālāwai akula lāua, haʻi akula ʻo Koaʻe i ke kauoha a ke Aliʻi ...
A hiki ka ʻelele i mua o ʻAiwohikupua mai ke kiʻi ʻana iā Poliʻahu, a haʻi maila i kāna ʻōlelo maiā Poliʻahu mai, " Eia ke kauoha a ko wahine, ma Waiʻulaʻula ʻolua e hoʻāo ai, inā e ʻike aku kākou ma ke kakahiaka nui o ka lā o Kulu, e hāliʻi ana ka hau mai ka piko o Maunakea, Maunaloa, a me Hualālai, a hiki i Waiʻulaʻula, a laila, ua hiki lākou i kahi o olua e hoʻāo ai ..." A laila, hoʻomākaukau aʻela ʻo ʻAiwohikupua i kona hanohano Aliʻi. ... Ma ka lā o Kulu, ma ke kakahiaka, i ka puka ʻana aʻe o ka lā a kiʻekiʻe iki aʻe, ʻike akula ʻo ʻAiwohikupua mā i ka hoʻomaka ʻana o ka hau e uhi ma luna o ka piko o nā mauna, a hiki i kahi o lāua e hoʻāo ai. I kēlā manawa, ua hiki ʻo Poliʻahu, Lilinoe, Waiʻau, a me Kahoupokāne, i kahi e hoʻāo ai nā 'Liʻi. Ia manawa, hoʻomaka ʻo ʻAiwohikupua e hele e hui me ka wahine noho mauna ʻo Maunakea .... Iā ʻAiwohikupua mā e holo aku ana i ka moana mai Kawaihae aku, he mea ʻē ka ʻoliʻoli o Lilinoe i ka hanohano launa ʻole o ke Aliʻi kāne. A hiki lākou i Waiʻulaʻula, ua pauhia lākou e ke anu, a no laila, hoʻouna akula ʻo ʻAiwohikupua i kona ʻelele e haʻi aku iā Poliʻahu, "ʻAʻole e hiki aku lākou no ke anu." Ia manawa, haʻalele ʻo Poliʻahu i kona kapa hau, lālau like aʻela ka poʻe noho mauna i ko lākou kapa lā, hoʻi akula ka hau a kona wahi mau. .... Ia lāua i hui ai, hōʻike aʻela ʻo ʻAiwohikupua, a me Poliʻahu, i nā ʻaʻahu o lāua i hāʻawi mua ʻia i mau hōʻike no kā lāua ʻōlelo ʻaelike. Ia manawa, hoʻāo aʻela nā 'Liʻi, a lilo aʻela lāua i hoʻokahi ʻiʻo, hoʻi aʻela lākou a noho ma Kauaʻi i uka o Honopuwai .... |